Tilrettelegging av bustad

Badet er det viktigaste rommet å tilrettelegga

Ofte er badet grunnen til at ein må flytta, sjølv med ein trinnfri inngang.

• Baderom med høg terskel og liten plass gir utfordringar
• Ein får ikkje med seg ganghjelpemiddel inn
• Ein klarar ikkje stiga over terskelen.  Det kan føra til fare for å ramla.
• Badekar og lågt toalett er vanskeleg å koma seg opp frå
• Golv kan vera glatt når det er vått, og det er fare for å ramle.

Nokre råd

• Utvid døropningar og fjern tersklar
• Monter terskeleliminatorar for å redusera terskel og nivåforskjell mellom bad og gong
• Terskelen bør reduserast så mykje som mogleg
• Vurder å skifta til skyvedør slik at dørbladet ikkje tar opp plass 
• Dersom det er behov for større bad, kan det vera aktuelt å slå saman rom eller byggja tilbygg. 
• Direkte dør mellom bad og soverom er ein fordel
• Sklisikkert golvbelegg, men ikkje så mykje friksjon at det blir vanskeleg å reingjera 
• Varme i golvet
• Eigna baderomsplater for ettermontering av støttehandtak
• Stikkontakt ved toalettet (det er ulike hygiene hjelpemidla som krev strøm)

Dusjsone

• Bytt ut badekar med dusjløysing. Norsk Handikapforbund anbefaler dusjplass minst 1,5 x 1,8 m
• Dusjplassen må vera trinnfri, med plass til dusjstol eller krakk
• Dusjhovudet på glidestang for å regulera høgda, 0,9 – 2,1 m høgde.
• Eittgreps blandebatteri med temperatursperre, montert 0,8-0,9 m over golv.
• Støttehandtak

Servant

• Plass til å kunne sitje ved vasken. Unngå underskap under vasken. 
• Det er mange fine servantløysningar der ein kan sitja ved vasken
• Det er ein fordel at vasken er forholdsvis grunn og at vannlåsen er plassert så nærme veggen som mogleg for ikkje å vera i vegen.
• Vaksne som sit og vaksne som står kan som regel nytta servant i same høgde. 
• Monter eittgreps blandebatteri med lang hendel
• Plasser ei hylla eller ein benk ved sida av servanten for å få plass å setja det ein treng
• Opne hyller er lettare å nytta
• Skuffer i staden for skap
• Montere stikkontakt innan rekkevidde (til hårfønar, barbermaskin osb)

Toalett

• Bytt til høgare toalett eller installer toalettforhøyar med armlener.
• Kontrastar: Farga setering, og bakgrunn i kontrastfarge.
• Minimum 1,6 m diameter snusirkel framfor toalettet. 
• Min. 0,9 m fri golvplass på eine sida av toalettet og min. 0,2 m på andre sida av toalett.

Dersom du planlegg å totalrenovera badet.pdf (PDF, 3 MB)

Korleis fjerne trappene ute: Bu lengre heime - trapper_02.pdf (PDF, 3 MB)

Her kjem meir informasjon

Korleis er det med din bustad?

• Har du god oversiktsbelysning i alle rom?
• Er romma innreia hensiktsmessig for dei aktivitetane du skal utføra?
• Får du tak i det du treng utan å «klatra» eller «krypa»?
• Kjem du deg enkelt frå soverommet til badet på natta?
• Har du «snublefeller» i heimen som bør gjerast noko med for å unngå fall?
• Er det plassar du bør setja opp støttehandtak for å unngå fall?
• Har du trapper du kan fjerna, unngå å bruka, eller utbetra med rekkverk?

Ein god bustad er ein bustad med

• Alle primære rom på same flate (stova, kjøkken, bad, soverom og inngong)
• Trinnfri overgang mellom romma
• God plass til ganghjelpemiddel i alle rom

Kvifor er dette ein god bustad?

• Det gir tilgang til alle rom sjølv med rollator, preikestol eller rullestol
• Du kjem deg inn og ut av bustaden utan å måtta gå i trapp eller bli boren
• Du har høve til ein aktiv kvardag når du kjem deg inn og ut av bustaden, og har tilgong til alle rom utan hindringar som trapper og tersklar

Generelle råd til ein god bustad uansett alder

• Alle naudsynte funksjonar/rom på ei flata. Dvs. inngangsparti, soverom, stove, kjøkken (inkludert frys) og bad (inkludert vaskemaskin). 
• Trinnfri inngong og ingen eller låge tersklar inne
• Dører du lett klarar å opna. Det bør vera minst 80 cm døropning.
• Parkering i tilknytning til inngongsparti
• God belysning inne og ute
• Bad i nærleiken til soverommet
• Opa ganglinje frå senga til badet
• Leggja til rette for at det skal vera det enkelt å utføra daglege gjeremål
• Halde det ryddig
• Fjerna snublefeller inne (t.d. lause ledingar, tepper, ta vekk tersklar)
• Bustad på ei flata, men der det likevel er trapp så vert det anbefala rekkver på begge sider både inne og ute
• Kontrastar ved nivåforskjellar, som i trappetrinn

Inngongsparti

• Trinnfritt inngongsparti
        - Fjern trappetrinna ved t.d. å fylla på grusmasse slik at du får heva nivået, lage ein gangsti/veg og ha fast dekke (asfalt, steinheller, betong og liknande)
• Støttehandtak eller anna til å halda seg i medan du låser døra
• Det er greitt å ha ein stol eller benk ved inngongsdøra både ute og inne
        - Då har du noko å sitja på medan du tar av/på broddar på vinterstid
        - Du kan også setta frå deg varene medan du låser opp døra (lettare å løfta tunge posar frå ein stol enn frå bakken)
• Overbygg hindrar is og snø
• Levegg gjer at døra ikkje bles opp 
• Skift inngongsdør for å få lågare terskel og betre isolering, og lettare dør
• Fjerne mellomgangsdør som er til hinder (døra til vindfang), samt dørterskelen der
• Strøsand i bøtte inne! (utandørs frys den til ein klump)
• Dersom du har inngongspartiet i ein annan etasje enn primærromma bør du laga inngang på hovudplan (t.d. veg eller gangsti rundt huset). 

Dører og tersklar

Tersklar og smale dører er vanlege hindringar når du brukar hjelpemidlar som rullator eller rullestol. Tersklar utgjere også ein snublefare. 
Dørbladet tar opp plass i romma og i gongen. Inngangsdør og terrassedør kan vera tunge å opna og lukka. 

• Utvide døropningar og fjern tersklar
• Utvid døropningar og skift til skyvedør slik at dørbladet ikkje tar opp plass i gong eller rom
• Terskeleliminator/ kort rampa for å jevna ut høgdeforskjell

Bad

Badet er det viktigaste rommet i bustaden.

• Fjern dørterskelen eller gjer dørterskelen så låg som mogleg
• Plasser støttehandtak på veggen ved døra dersom du er ustø
• Monter terskeleliminator dersom det er mogleg. Ofte er det for liten plass i gongen eller inne på bad til dette.

Dusjsona

• Ta vekk badekar/ dusjkabinett. Sett inn dusjveggar/ dusjdører. Anbefalt storleik er minimum 90 x 90 cm. 
• Sørg for plass til å sitja i dusjen, til dømes ein dusjstol
• Monter støttehandtak der det er naudsynt
• Monter dusjhovud på glidestang i rekkehøgde for både sitjande og ståande
• Eitt-greps blandebatteri med temperatursperre
• Teip opp dusjsona med t.d. antisklitape for å redusera fallfare

Toalett

• Bytt til høgare toalett eller installer toalettforhøgar med armlen
• Støttehandtak ved toalettet og der forflytning skal skje
• Kontraster: Farga setering og bakgrunn i kontrastfarge.
   

Servant

• Høve til å kunna sitja ved servanten
• Fjern servantskap for å lage plass til beina
• Bytt evt. servant til ein meir eigna type (finst mange fine løysingar)
• Monter servant i eigna høgde, og trekk vasslåsen inn mot veggen
• Vaksne som sit og vaksne som står kan som regel greit nytta servant i same høgde
• Bytte til eitt-greps blandebatteri med lang hendel
• Plasser ei hylla eller benk ved sida av servanten for å få plass å setta det ein treng
• Opne hyller som er lett å nytte
• Skuffer i staden for skap
• Monter stikkontakt innan rekkevidde (til hårfønar, barbermaskin etc).      

Stova

• Pass på at du har møblar det er lett å reisa seg frå
• Sørg for ryddige ganglinjer
• Overmøblering kan gjera det utfordrande å koma seg rundt
• Monter fleire stikkontaktar i standen for skøyteleidningar .

Kjøkken

• Plasser det du brukar dagleg innan rekkevidde slik at du slepp å bøya/ strekka deg for mykje. Unngå å klatra opp i skap eller inn i skap. Det skapar fallfare. 
• Snusirkel framfor kjøkkeninnredning
• Møbler med tanke på framkommelegheit. 
• Plasser komfyr og vaskekum i nærleiken av kvarandre slik at du kan trekka tunge gryter langs benken og ikkje måtta løfta frå ein benk til ein anna
• Gode kontrastar og god belysning
• Handtak på kjøkkeninnredning som gir godt grep
• Djupfrysar på kjøkkenet
• Bygg oppvaskmaskin opp i rett høgde t.d. med ei skuff under
• Kjøleskuffer i staden for kjøleskap
• Glatte flater er lettare å halda reine
• Kan du bruka eit trillebord for å frakta tunge ting mellom bord og benk?
• Monter komfyrvakt

Soverom

• Sørg for at senga di er lett å reisa seg opp frå
• Sørg for god belysning frå seng til WC, t.d nattlys med bevegelse sensor
• Ha opa passasje mellom seng og WC
• Ha røykvarslar som fungerar

Trapper

• Rekkverk på begge sider i trapp
• Kontrastar ved nivåforskjellar (t.d. på trappetrinna)
  God kontrast på trappetrinna hindrar ulykker
  Det kan nyttast markeringstape
• Både runde stålgelender og profilerte tregelender gir gode grep

Oversiktsbelysning

God nok belysning er viktig både inne og ute.

• Oversiktsbelysning gir lys til heile rommet og gjere det trygt å bevega seg i
• Lister med spottar gir godt lys
• Taklampar kan også vera bra . Det kan bli betre med fargekontrastar.
• Punktbelysning direkte på det du les eller jobbar med
• Bordlampe og stålampe gir godt leselys der du sit
• Taklampen som lyser rett ned

Omgjevnadar for deg som har redusert syn

Tenk kontrastar

• Lite/ dårlege kontrast gjer det vanskeleg å orientera seg.\
• Stor vindauger og blanke flater reflekterer lys og kan blenda
• Hugs god oversiktsbelysning

Omgjevnadar for deg som har redusert høyrsel

• Harde og glatte flater gir mykje refleksjon av lyd og gir vanskelegare lytteforhold.
• Tepper, gardiner, stoppande møblar og bilete på veggane gjer lyttemiljøet betre for den som høyrer dårleg

Når du leitar etter ein passande bustad bør du sjekka at den verkeleg passar for deg

Leilegheit kan vera eit godt alternativ viss bustaden din ikkje er eigna for deg no, eller om nokre år.
Mange av oss vil oppleva reduserte krefter, syn, høyrsel og bevegelsesevne etter kvart som me blir eldre.
Nokre av oss treng etter kvart ganghjelpemiddel som krykker eller rullator, eller kanskje rullestol. Når du leitar etter ein passande bustad, bør du sjekka at den verkeleg passar for deg.

• Bruk god tid
• Les prospekt nøye 
• Studer planteikningane. Sjekk òg teikningar for felles inngangsparti og tilkomst.
• Ver OBS på nivåforskjellar mellom leilegheit og terrasse.
• Ta med deg generelle bustadråd
• Sjå etter ein god bustad for alle uansett funksjonsnivå

Ein god bustad er ein bustad med

• Alle primære rom på same flate (stova, kjøkken, bad, soverom og inngang)
• Trinnfri overgang mellom romma
• God plass til ganghjelpemiddel i alle rom
•  

Kvifor er dette ein god bustad?

Fordi det gir tilgang til alle rom sjølv med rollator, preikestol eller rullestol.
Du kjem deg inn og ut av bustaden utan å måtta gå i trapp eller bli boren.
Du har høve til ein aktiv kvardag når du kjem deg inn og ut av bustaden, og har tilgang til alle rom utan hindringar som trapp og tersklar.

Derfor kan du spørje deg sjølv:

• Er det bad, soverom, kjøkken, stova og inngang på same plan?
• Er det plass til vaskemaskin på badet eller i eit anna rom?
• Er det plass til djupfrysar/fryseskap på kjøkkenet eller i eit anna rom?
• Kan du bruka trillebord/rollator/rullestol mellom romma, også inn på badet?
• Kan du fjerna dørtersklane, og evt. utvide dørene?

Generelle råd til ein god bustad uansett alder

• Alle nødvendige funksjonar/ rom på ei flata. Dvs. inngangsparti, soverom, stove, kjøkken (inkludert frys) og bad (inkludert vaskemaskin). 
• Trinnfri tilkomst og ingen/ låge tersklar inne
• Dører du lett klarar å opna, bør vera minst 80 cm opning
• Parkering nært inngangsparti
• God belysning inne og ute
• Bad i nærleiken av soverom
• Opa ganglinje frå seng til bad
• Gjera det enkelt å utføra daglege gjeremål
• Halde det ryddig.
• Fjerne snublefeller inne (t.d. lause ledningar, tepper, ta vekk tersklar).
• Anbefaler bustad på ei flate, men der det likevel er trapp så anbefaler me rekkverk i trappa på begge sider. Dette gjed for trapper både inne og ute.
• Kontrastar ved nivåforskjellar, som i trappetrinna

Tilkomst

• Sjekk at du klarar å opna alle dørene i fellesområdet ved eiga hjelp
• Sjekk om det er trinnfri tilkomst frå parkeringskjellar til trapp/heishus, og frå inngangsdøra til heis
• Sjekk tilkomsten frå hovuddøra til di leilegheit
• Sjekk om det er høve for lading og oppbevaring av hjelpemidlar (t.d. elektrisk rullestol/Scooter) utandørs
• Sjekk om det er god belysning

Inngangsparti

• Overbygg hindrar is og snø
• God belysning gjer det lettare å finna nøkkelen
• Det er lurt med noko å holda seg i når ein låser døra
• Det er lurt å ha plass til stol eller benk ved inngangsdøra, både ute og inne. Stolen/benken kan t.d. vere for å sitja på når du tek av/på broddar. Du kan òg setja frå deg varene når du låser opp døra (det er lettare å løfta tunge posar frå ein stol enn frå bakken).
• Kontrast i fargar gjer det lettare å sjå

Bad

Badet er det viktigaste rommet i bustaden

Tips:

• Dusjplassen bør vera trinnfri, med plass til dusjstol eller krakk. Minimum 90x 90cm.
• Dusjhovudet på glidestang for å regulera høgda, 0,9 – 2,1 m høgde.
• Eittgreps blandebatteri med temperatursperre, 0,8-0,9 m over golv.
• Høve til å montera støttehandtak.
• Høve til å koma rundt med ganghjelpemidlar (rollator, preikestol, rullestol..)
• Høve til å  sitje ved vasken, t.d. ved at det er ope under. Vaksne som sit og vaksne som står kan som regel nytta vask i same høgde.
• For å sitja ved vasken, er det ein fordel at vasken er forholdsvis grunn og at vannlåsen er plassert så nær veggen som mogleg for ikkje å vera i vegen.
• Hylla eller benk ved sida av vasken for å få plass å setja det ein treng. Opne hyller er lettare å bruka. Skuffer istedanfor skap.
• Stikkontakt innan rekkevidde (til hårfønar, barbermaskin osb).

Dei andre romma

• Terskelfritt med breie dører¨
• Møbler slik at ein kjem trygt fram med ganghjelpemiddel
• Unngå overmøblering!
• Ha ting ein brukar lett tilgjengeleg- unngå å klatra opp i skap eller inn i skap- dette skapar fallfare
• God belysning i alle rom
• Trygge sitjemøbel som ein kjem seg opp frå

Brosjyre: Vurderer du flytting.pdf (PDF, 2 MB)

Småhjelpemiddel til påkledning: velferdsbutikken

Småhjelpemiddel til kjøkkenet: velferdsbutikken og ronda

Småhjelpemiddel til bad: velferdsbutikken

Gripetenger: Velferdsbutikken

Hjelpemiddel til støtte og avlastning: velferdsbutikken

Signaturstempel: vistaprint

Doppsko til krykker: Apotek1

Ekstra gelender i trapp eller i aktuelle gangsoner kan du kjøpe på byggevarebutikk som t.d. Steinsbø XL bygg eller Montèr

Støttehandtak: Apoteket, Jernia, Obs bygg, jula, Kommunalt Hjelpemiddellager eller velferdsbutikken

SKLISIKRING:

Sklisikker tape: Montèr, Europris, Jernia
Dobbeltsidig tape: Monter, Jernia, Obs bygg
Teppeunderlag: teppebutikkar, Jernia, Europris
Badematte/ dusjmatte: baderoms butikkar, velferdsbutikken.no, jysk

Gardintrapp: Jernia, Europris, Claes Ohlson, byggevarebutikkar.

Lyspære med bevegelsessensor: Power, Elkjøp, Claes Ohlson, Jula, Lampebutikkar..

Nattlys som ein set rett i stikkontakten: Power, Claes Ohlson, Jula, lampebutikkar.

Bøtte med grus/send til å setje ved utgongsdøra: Steinsbø XL-bygg